Đức Phanxicô nổi tiếng với những câu nói ngắn gọn nhưng đầy ý nghĩa và sâu đậm.

Đức tin

1. Chúng ta sẽ không bao giờ thất vọng, không bao giờ lạc hướng nếu có Chúa hướng dẫn.
2. Vì Chúa đã tạo ra thế giới, nên Ngài tạo ra thực tại.
3. Ai không thương xót Chúa thì thương xót ma quỷ.
4. Một tín hữu kitô không cầu nguyện cho các nhà lãnh đạo thì không phải là một tín hữu kitô tốt.
5. Tôn giáo có quyền nói lên quan điểm của mình để phục vụ giáo dân, nhưng Chúa giải thoát chúng ta, chúng ta không thể đắm mình về mặt tinh thần trong đời sống của một con người.
6. Chúa không bao giờ mệt mỏi tha thứ. Chính chúng ta mới mệt mỏi để xin được tha thứ.

Hy vọng

7. Các bạn trẻ thân mến, các con đừng sợ khi phải chọn lựa để quyết định trong cuộc sống. Hãy có đức tin, Chúa không bỏ rơi các con!
8. Chúa là ánh sáng soi rọi bóng tối, dù không xua tan bóng tối, nhưng một chút ánh sáng thiêng liêng luôn hiện hữu trong mỗi chúng ta.
9. Dù cuộc đời con người ở vùng đất gai góc và cỏ dại, nhưng chúng ta luôn có một khoảng đất để hạt giống tốt nẩy mầm và phải tin tưởng vào Chúa.
10. Chúng ta cùng cầu nguyện cho hòa bình: hòa bình trên thế giới và hòa bình trong mỗi trái tim chúng ta.
11. Tình yêu của Chúa mời gọi chúng ta vượt lên nỗi sợ. Chúng ta cầu xin Chúa cho chúng ta can đảm để có lòng thương xót, để hy vọng, để yêu thương khi chúng ta đi trên đường đời.
12. Hy vọng giúp những người rời bỏ quê hương, gia đình, bạn bè, láng giềng đi tìm một đời sống tốt đẹp hơn, có phẩm giá cho mình, cho người chung quanh… Đó là hy vọng đã tạo áp lực lên trái tim mọi người: mong được gặp gỡ, đoàn tụ, đối thoại… Hy vọng là chia sẻ con đường.

Cuộc sống và tình yêu cho người chung quanh

13. Chúng ta chăm sóc nhau và là người bảo vệ tạo dựng.
14. Chúng ta phải mang hy vọng đến cho người trẻ, giúp đỡ người già, mở ra tương lai, cứu tình yêu. Hãy nghèo giữa những người nghèo và tìm kiếm hòa bình.
15. Sự dịu dàng là một ý định kiên định, luôn đi tìm điều tốt đẹp cho người khác kể cả những người thù nghịch mình.
16. Nghi ngờ và sợ hãi không phải là tội… Tội là để những nỗi sợ này quyết định phản ứng, hạn chế sự lựa chọn của chúng ta, thỏa hiệp với sự tôn trọng và lòng rộng lượng, nuôi dưỡng thù địch và trả thù… Tội là từ chối gặp người khác, người khác biệt, người thân thiết. Chúng ta phải vượt lên nỗi sợ để gặp người khác, để chấp nhận, để hiểu và để công nhận.
17. Điều quan trọng là phải học để hiểu, để lắng nghe. Thế giới có những đường đi làm chúng ta gần hoặc xa nhau, nhưng quan trọng là chúng phải dẫn đến Điều Thiện.
18. Mở lòng ra với Thiên Chúa là mở lòng ra với những người bị gạt ra bên lề xã hội, để chúng ta can đảm loại bỏ những giới hạn về an toàn, về thoải mái của chính mình, để có thể chết, để có thể được chúc phúc, được cứu rỗi khi chúng ta vui vẻ đến gần với những người đang đau khổ trong tinh thần anh em.
19. Ở các nước đang phát triển, tác động của các hành động bất công trong xã hội quá rõ ràng. Chúng ta cố gắng sửa chữa các hành vi phạm pháp, duy trì các cam kết làm lợi cho người dân.
20. Tất cả chúng ta đều phải làm điều tốt.
21. Tình huống có thể thay đổi; con người có thể thay đổi. Tôi là người đầu tiên tìm cách đóng góp điều tốt đẹp. Anh chị em không nên quen với những điều xấu nhưng nên làm những điều tốt.
22. Đạo đức giả khi cho mình là người đi theo Chúa, nhưng lại không giúp người đang khốn khổ, đang cần giúp đỡ…
23. Thiên Chúa hiện diện trong mọi hoàn cảnh, nơi mọi con người. Ngài hiện diện nơi người khách không mời mà đến, người lạ, người đến thành phố chúng ta, người trên xe buýt, người đang đứng trước cổng nhà chúng ta.
24. Một chút lòng thương xót sẽ làm thế giới bớt lạnh lẽo và công bằng hơn.
25. Không phải ‘tiến bộ’ khi cố gắng giải quyết vấn đề bằng cách loại bỏ mạng sống con người.
26. Chúng ta không được thờ ơ hay cam chịu trước sự mất mát của các thể loại sinh học, trước sự hủy hoại các hệ sinh thái, thường do hành vi vô trách nhiệm và ích kỷ của chúng ta gây ra…
27. Trái đất, ngôi nhà chúng ta ngày càng thành những khối bất động khổng lồ. Ở nhiều khu vực trên hành tinh, người lớn tuổi buồn vì cảnh hùng vĩ trước đây bây giờ là rác thải.
28. Chúng ta nhận thế giới này là di sản của các thế hệ đi trước, nhưng chúng ta cũng giao di sản này cho thế hệ tương lai.
29. Chúng ta cướp bóc ngôi nhà chung mà không bị trừng phạt.
30. Chúa luôn tha thứ, con người chúng ta đôi khi cũng tha thứ, nhưng thiên nhiên không bao giờ tha thứ. Nếu chúng ta cho thiên nhiên một món quà, chúng ta sẽ nhận lại một món quà. Chúng ta đã khai thác thiên nhiên quá mức.
31. Chúng ta được kêu gọi biến trái đất thành khu vườn xinh đẹp cho gia đình nhân loại. Khi chúng ta phá hủy rừng, tàn phá mặt trời và gây ô nhiễm biển, chúng ta đã phản bội thiên chức cao quý này.
32. Người tín hữu không bảo vệ tạo vật, không để nó phát triển, là người tín hữu không làm công việc của Chúa, công việc Chúa đã làm vì yêu thương chúng ta.
33. Mối quan hệ giữa con người và thiên nhiên không bị chi phối bởi lòng tham, thao túng, bóc lột, nhưng nhờ hòa hợp thiêng liêng giữa con người và tạo vật trong chuẩn mực tôn trọng và quan tâm.
34. Ngày nay, chúng ta đang dự vào quá trình toàn cầu hóa của thờ ơ. Chúng ta phải phấn đấu để sống đoàn kết với nhau.
35. Ân sủng không đến từ lương tâm, không phải là kiến thức hay lý trí: ân sủng là ánh sáng trong trái tim chúng ta.
36. Làm thế nào chúng ta giúp các bạn trẻ để họ không xem bằng đại học là để có địa vị cao, có nhiều tiền, có uy tín xã hội. Giáo dục giúp các em có trách nhiệm hơn với các vấn đề này.
37. Đoàn kết là thái độ đạo đức và xã hội hơn là hoán cải cá nhân, đoàn kết đòi hỏi sự cam kết của những người có trách nhiệm giáo dục và đào tạo.
38. Trên thực tế, đối thoại có tác dụng giáo dục khi chúng ta cư xử tôn trọng và chân thành lắng nghe, chân thực thể hiện bản thân, không che giấu danh tính và được tinh thần truyền giáo nuôi dưỡng.
39. Giáo dục không phải là biết mọi thứ hay học thuộc bài, nhưng biết dùng ba thuật ngữ: đầu óc, trái tim và đôi tay… học để chúng ta có thể suy nghĩ về những gì chúng ta biết và làm, cảm nhận những gì chúng ta nghĩ và làm, và có thể làm những gì chúng ta biết và nghĩ.

Gắn liền với mọi người

Cuộc sống là một hành trình. Khi một người dừng lại, mọi việc sẽ không còn tốt đẹp nữa.

40. Chúng ta phải luôn bước đi trong sự hiện diện, trong ánh sáng của Chúa, luôn cố gắng sống thoải mái.
41. Không thể có hòa bình nếu không có đối thoại. Mọi cuộc chiến tranh, mọi xung đột, mọi vấn đề chưa được giải quyết là do thiếu đối thoại. Khi có vấn đề, hãy nói: đối thoại giúp tạo hòa bình.
42. Chúng ta phải phục vụ người khác, điều này không có nghĩa phải rửa chân cho họ mỗi ngày. Nhưng chúng ta phải dấn thân.
43. Chúng ta cần cố gắng hơn để phát triển một thần học sâu sắc về phụ nữ trong Giáo hội. Tài năng của phụ nữ luôn cần thiết để đưa ra các quyết định quan trọng.
44. Chúng ta phải phục vụ chứ không phải cai trị.
45. Chính trị là một hoạt động cao quý. Chúng ta phải đánh giá lại điều này, thực hành với ơn gọi; lòng tôn kính đòi hỏi hy sinh, tử đạo, cần phải chết vì lợi ích chung.
46. Một người không thể phát triển nếu họ không chấp nhận sự nhỏ bé của mình.
47. Lao động kết thúc bằng việc phi nhân tính hóa con người.
48. Cuộc sống là một hành trình. Khi một người dừng lại, mọi việc sẽ không còn tốt đẹp nữa.
49. Với nền văn hóa làm việc, chúng ta phải có văn hóa giải trí. Người đi làm phải có thì giờ thư giãn, dành cho gia đình, vui chơi, đọc sách, nghe nhạc, chơi thể thao.

Dù chúng ta là người có đạo hay không, những lời của Đức Phanxicô giúp chúng ta làm việc tốt đẹp để thay đổi thế giới. Chúng ta có thể sống với ít niềm vui hơn, nhưng nhiều tình yêu hơn.

Marta An Nguyễn dịch