Sự tôn thờ các mục đồng của Bartolomé Esteban Murillo, năm 1657. (ảnh: Bartolomé Esteban Murillo / Wikimedia Commons)

Những người đầu tiên chứng kiến ​​sự giáng sinh của Đấng Mêsia không phải là những người vĩ đại và hoàn hảo, mà là những người chăn chiên khiêm nhường.

Sách Lễ Rôma cung cấp bốn bản văn Thánh lễ riêng biệt cho việc cử hành Lễ Giáng sinh của Chúa: “Thánh lễ Vọng,” “Thánh lễ Đêm,” “Thánh lễ Rạng đông” và “Thánh lễ Ban ngày.” Các bài đọc Tin Mừng trong những Thánh lễ Giáng sinh này mang đến những bài học quan trọng vào mùa Giáng sinh năm 2025.

Bài Tin Mừng trong Thánh lễ Vọng, Mt 1:1-25, bao gồm “gia phả của Chúa Giêsu Kitô, con vua Đavid, con Abraham” do thánh sử viết và kết thúc bằng câu chuyện về thị kiến ​​của thiên thần dành cho Giuse và quyết định tuân theo ý muốn Thiên Chúa của ông khi đón nhận Maria đang mang thai về làm vợ, “vì bởi Chúa Thánh Thần mà con trẻ này được thụ thai trong lòng bà” - người con “sẽ cứu dân Người khỏi tội lỗi.” (Mt 1,20-21)

Bằng cách gọi Chúa Giêsu là “Đức Kitô” và đặt Người một cách vững chắc trong lịch sử dân tộc Do Thái – “… từ Abraham đến Đavid có mười bốn đời; từ Đavid đến thời lưu đày ở Babylon có mười bốn đời; từ thời lưu đày ở Babylon đến Đức Kitô có mười bốn đời” (Mt 1,17) - tác giả Tin Mừng nhấn mạnh rằng Chúa Giêsu thành Nazareth sẽ trở nên vô nghĩa nếu chính Người không nhận thức được về mình và nếu những người đầu tiên theo Người không nhận ra rằng: Người chính là sự ứng nghiệm của niềm hy vọng về Đấng Mêsia mà dân Do Thái đã mong chờ trong những giai đoạn đầu của lịch sử cứu độ.

Ngày nay, khi làn khói mù của chủ nghĩa bài Do Thái đang đầu độc đời sống công cộng và dường như đang ảnh hưởng đến quá nhiều người Công giáo trẻ (đặc biệt là nam giới), Tin Mừng trong Thánh lễ Vọng Giáng sinh dạy cho chúng ta bài học quan trọng mà các tín hữu Kitô giáo đã hiểu kể từ khi lạc giáo của Marcion bị lên án cách đây 1881 năm: Chúa Giêsu thuộc dòng dõi Abraham và Kitô giáo không thể tách rời khỏi nguồn gốc Do Thái của mình mà không làm tổn hại nghiêm trọng đến cấu trúc của đức tin.

Thánh lễ Đêm và Thánh lễ Rạng Đông lấy các bài đọc Tin Mừng từ câu chuyện về thời thơ ấu của Chúa Giêsu theo Thánh Luca (Lc 2:1-14 và Lc 2:15-20), mà trong đó, một phần nhờ vào bản nhạc Messiah (Đấng Mêsia) của Georg Friedrich Handel, đã trở thành hình mẫu cho câu chuyện Giáng sinh.

Nếu bản gia phả của Thánh Matthêu đặt Chúa Giêsu trong bối cảnh lịch sử của dân tộc Israel, thì Tin Mừng theo Thánh Luca trong Thánh lễ Đêm lại đặt Đấng Mêsia của người Do Thái trong dòng chảy rộng lớn của lịch sử thế giới:

“Thời ấy, hoàng đế Augustô ra chiếu chỉ, truyền kiểm tra dân số trong khắp cả thiên hạ. Đây là cuộc kiểm tra đầu tiên, được thực hiện thời ông Quiriniô làm tổng trấn xứ Syria. Ai nấy đều phải về nguyên quán mà khai tên tuổi. Bởi thế, ông Giuse từ thành Nazareth, miền Galilê lên thành vua Đavid tức là Bêlem, miền Juđêa, vì ông thuộc gia đình dòng tộc vua Đavid. Ông lên đó khai tên cùng với người đã thành hôn với ông là bà Maria, lúc ấy đang mang thai.” (Lc 2,1-5)

Có hai bài học quan trọng ở đây.

Bài học đầu tiên là lịch sử cứu độ đang diễn ra trong lịch sử thế giới, và thực tế là nó mang lại ý nghĩa đích thực cho lịch sử thế giới. Lịch sử không phải là ngẫu nhiên; lịch sử đang hướng đến một mục đích nào đó - hướng tới sự hoàn thành các mục đích của Đấng Tạo Hóa. Và vào cuối lịch sử, Đấng Tạo Hóa sẽ đạt được điều Người đã dự định ngay từ đầu: Giêrusalem Mới trong Kh 21:2, sự hoàn thành vĩnh cửu của “thành vua Đavid” vượt thời gian, đó là sự sống trong ánh sáng và tình yêu của Thiên Chúa Ba Ngôi.

Bài học thứ hai là Thiên Chúa hành động một cách nhẹ nhàng, thậm chí huyền bí, thông qua các nhân vật và sự kiện trong lịch sử thế giới để đạt được mục đích thiêng liêng. Khi thực hiện cuộc thống kê làm cơ sở cho việc thu thuế của mình trong “cuộc kiểm tra dân số đầu tiên” này, hoàng đế Cêsarê Augustô không hề biết rằng ông đang sắp đặt cho Đấng của Lời Hứa được sinh ra, như đã được báo trước, tại thành vua Đavid.

Nhưng điều đó đã xảy ra: một bài học về thách thức của việc nhận ra các dấu chỉ của thời đại, được nhắc lại trong Thánh lễ Rạng đông khi những người chứng kiến ​​đầu tiên về sự ra đời của Đấng Mêsia không phải là những người vĩ đại và hoàn hảo, mà là những người chăn chiên khiêm nhường.

Bài Tin Mừng trong Thánh lễ Ban ngày mang đến cho chúng ta nền thần học súc tích nhưng cũng trữ tình nhất trong Tân Ước: Lời Mở Đầu của Tin Mừng theo Thánh Gioan (Ga 1:1-18), trong đó Đấng Mêsia của người Do Thái, Đấng cứu chuộc toàn bộ lịch sử, được đồng nhất với “Ngôi Lời,” Ngôi Hai của Thiên Chúa Ba Ngôi, “nhờ Người mà muôn vật được tạo thành.” (Ga 1,1-3)

Bài học ở đây là gì? Trong một thế giới ngày càng phi lý, chúng ta phải giữ vững lời khẳng định của Kinh Thánh rằng Thiên Chúa đã ban cho thế giới và cho chúng ta một sự hữu lý: đó là những chân lý mà chúng ta có thể nhận thức được bằng mặc khải và lý trí; những chân lý vạch ra con đường sống công chính; và những chân lý mở ra con đường thánh thiện và hạnh phúc.

“Ngôi Lời đã trở nên người phàm và cư ngụ giữa chúng ta… đầy ân sủng và chân lý.” (Ga 1,14) Đó chính là niềm hy vọng của chúng ta, và là lý do cho niềm vui Giáng sinh.

Tác giả: George Weigel – Nguồn: National Catholic Register (22/12/2025)
Chuyển ngữ: Lm. Phil. M. Nguyễn Hoàng Nguyên