Trong những tuần gần đây, tin đồn lan truyền về việc có thể nâng thánh Edith Stein (1891-1942) lên hàng “Tiến sĩ Hội Thánh”– một danh hiệu hiếm hoi, chỉ có 37 người trong hơn 2000 năm lịch sử. Nữ tu Cát Minh người Đức, gốc Do Thái, này sẽ là người phụ nữ thứ năm nhận được danh hiệu này. Đâu là những điều kiện được đòi hỏi để trở thành Tiến sĩ Hội Thánh? 

Trong buổi tiếp kiến với ​​Đức Thánh Cha Phanxicô vào ngày 18 tháng Tư, Bề trên tổng quyền của Dòng Cát Minh chân trần đã trình lên Đức Thánh Cha một bản kiến nghị xin tuyên bố thánh Edith Stein, còn gọi là Têrêsa Bênêđicta Thánh Giá, là Tiến sĩ Hội Thánh. Đây là điểm khởi đầu của một tiến trình mà, theo giáo luật, chỉ có Đức Giáo hoàng mới có thể khởi xướng. 

Quả thế, mọi chuyện bắt đầu khi các cáo thỉnh viên – thường là các Hội đồng Giám mục, các dòng tu hoặc các hiệu trưởng trường đại học – gửi cho người đứng đầu Giáo hội Công giáo một lá thư thỉnh cầu, ủng hộ một ứng cử viên cho danh hiệu Tiến sĩ. Nếu thấy phù hợp, Đức Thánh Cha sẽ chuyển hồ sơ đến Bộ Phong Thánh để tiến hành nghiên cứu sơ bộ. Sau đó, từ lúc bắt đầu thủ tục đến việc chính thức tuyên bố một Tiến sĩ Hội Thánh, các giai đoạn được đánh dấu.

Một tài liệu, được gọi là “positio” (hồ sơ đúc kết), trước tiên phải được soạn thảo. Sau đó nó được đệ trình lên một ủy ban gồm các nhà thần học, rồi đến các thành viên của Bộ, và cuối cùng là đến Đức Giáo hoàng, người đưa ra quyết định cuối cùng. 

Ba điều kiện 

Cụ thể, cần phải đáp ứng ba điều kiện để trở thành Tiến sĩ Hội Thánh. Trước tiên, vấn đề là các chuyên gia xác minh giáo thuyết cao siêu (eminens doctrina) của ứng viên. Những lời giảng dạy của ngài chắc hẳn đã có một ảnh hưởng thực sự đến việc suy tư thần học và phải được Huấn quyền sử dụng. Các tiêu chuẩn phân định sẽ xác nhận tính chính thống của giáo thuyết, tính mới mẻ – về đề tài và phương pháp – và tính phổ quát của nó. 

Điều kiện thứ hai: sự thánh thiện trong đời sống của người đã được rửa tội này phải được chứng thực. “Tiến sĩ không chỉ là bậc thầy về tư tưởng mà còn là bậc thầy về cuộc sống”, một chuyên gia nói như thế và đồng thời nhắc lại rằng danh hiệu Tiến sĩ Hội Thánh chỉ được trao cho các vị thánh đã được phong thánh. 

Cuối cùng, điều kiện thứ ba, quyết định thuộc về cơ quan có thẩm quyền tối cao. Theo luật, Tiến sĩ Hội Thánh phải được Đức Giáo hoàng hoặc một Công đồng đại kết quy tụ xung quanh ngài tuyên bố. 

Cho dù khi có rất nhiều thỉnh cầu, Giáo hội vẫn dè sẻn trong việc ban hành danh hiệu này, một danh hiệu vốn không phải là danh dự nhưng có tình tiết rõ ràng. Một linh mục giải thích: “Bằng việc tuyên bố một Tiến sĩ, chúng ta mong muốn nêu bật giáo thuyết của ngài vì lợi ích của toàn thể dân Kitô giáo”. Việc tuyên bố một Tiến sĩ thường được thực hiện bằng tông thư và là đối tượng của một buổi cử hành long trọng. Lịch phụng vụ sau đó sẽ dành những đề cập đặc biệt để mừng các Tiến sĩ Hội Thánh. 

Nữ Tiến sĩ Hội Thánh thứ năm? 

Hiện nay, lịch các thánh Công giáo bao gồm 37 vị Tiến sĩ Hội Thánh. Nếu được công nhận là Tiến sĩ Hội Thánh, thánh Edith Stein sẽ là vị thánh nữ thứ năm nhận được danh hiệu này, sau thánh Têrêsa Avila, thánh Catarina thành Siena, thánh Têrêsa thành Lisieux và thánh Hildegard xứ Bingen. Đức Thánh Cha Phanxicô đã tuyên bố hai Tiến sĩ Hội Thánh kể từ khi được bầu vào năm 2013: thánh Grêgôriô thành Narek năm 2015 và Thánh Irênê thành Lyon năm 2022.

Tý Linh (theo Anna Kurian, Aleteia)