WHĐ – Trước khi gia nhập Công giáo, Michael Baggot đã đưa những vấn đề về đức tin và Giáo hội lên nơi đầu tiên mà nhiều người tìm đến để đặt câu hỏi: đó là internet.
Hiện là linh mục và là thành viên của Đạo Binh Chúa Kitô, Cha Baggot nói về “những nguồn trực tuyến đó quan trọng như thế nào đối với tôi trong việc cung cấp thông tin và hướng dẫn, cũng như trong sự quan phòng của Thiên Chúa, những nguồn trực tuyến này đã hữu ích ra sao, để cuối cùng, đưa tôi đến với việc lãnh bí tích Rửa tội, Thêm sức và Rước lễ lần đầu”.
Nhưng khoảng 20 năm sau khi Baggot gia nhập đạo, internet đã thay đổi một cách triệt để. Các chatbot trí tuệ nhân tạo (chatbotAI) đang trở thành một phương tiện phổ biến để truy cập thông tin, trong khi các thuật toán có mặt khắp nơi xác định phần lớn loại nội dung mà mọi người gặp gỡ trực tuyến trong việc tìm kiếm kết quả và trên mạng xã hội. Và Giáo hội Công giáo đang chú ý đến vấn đề này.
Giáo hội và Trí tuệ nhân tạo
Trong các Sứ điệp nhân dịp Giáo hội cử hành Ngày Hòa bình Thế giới và Ngày Thế giới Truyền thông Xã hội năm 2024, Đức Thánh Cha Phanxicô đã tập trung vào việc sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI). Ngài viết rằng các hệ thống được AI hỗ trợ “có thể vượt thắng sự thiếu hiểu biết và tạo điều kiện cho việc trao đổi thông tin”, nhưng ngài cũng bày tỏ sự quan ngại rằng một cuộc cách mạng kỹ thuật số mau lẹ như thế có thể giam hãm con người trong “buồng dội lại thông tin” và khiến nhân loại “trôi dạt trong vũng lầy của sự mơ hồ, trở thành con mồi cho lợi ích của thị trường hoặc của các quyền lực”.
Phát biểu tại Hội nghị vào ngày 18.04, Cha Baggot nói rằng người Công giáo một đàng phải có “một nhận thức về tội lỗi con người và khả năng lạm dụng công nghệ” khi nghĩ về trí tuệ nhân tạo, thì đàng khác, họ cũng phải có “niềm tin vào ân sủng, vào ơn cứu độ, và vào khả năng khai thác tốt những công nghệ này”.
Để đạt được mục tiêu này, Hội nghị tại Học viện Giáo hoàng Đông phương - một tổ chức học thuật do Dòng Tên điều hành chuyên nghiên cứu Kitô giáo Đông phương -, đã khảo sát về việc Giáo hội có thể tận dụng sức mạnh của các công cụ trí tuệ nhân tạo như thế nào hầu mang lại lợi ích, đồng thời giới thiệu 2 sản phẩm do Longbeard, một công ty dịch vụ kỹ thuật số tập trung vào các dự án liên quan đến Công giáo, phát triển đó là MagisteriumAI và Vulgate.
MagisteriumAI, một mô hình ngôn ngữ Công giáo lớn
MagisteriumAI, một mô hình ngôn ngữ lớn với giao diện giống như ChatGPT, tìm cách tổng hợp và giải thích giáo huấn Giáo hội bằng ngôn ngữ tự nhiên khi rút ra từ hơn 5.700 tài liệu huấn quyền và hơn 2.300 tác phẩm thần học và triết học Công giáo. Trong khi đó, Vulgate, cho phép các học giả đăng toàn bộ thư viện lên một nền tảng, chuyển đổi nội dung thành dữ liệu để có thể dễ dàng tìm kiếm, chuyển ngữ và tóm tắt.
Matthew Sanders, CEO của Longbeard, phát biểu tại diễn đàn rằng “Khi nhìn thấy ChatGPT ngoài kia và chúng tôi biết rằng tín hữu Công giáo đang sử dụng nó để đặt các câu hỏi về giáo lý và những điều đại loại như thế, điều này khiến chúng tôi phải tự vấn, liệu chúng tôi có thể làm điều này tốt hơn ChatGPT chăng?”.
Sanders cho thấy MagisteriumAI đã trả lời một số thắc mắc được đưa ra bằng những ngôn ngữ khác nhau ra sao. Chẳng hạn, một câu hỏi được đưa ra là: “Giáo hội nói gì về đạo Hồi?” và MagisteriumAI trả lời, “Giáo hội coi trọng tín đồ Hồi giáo” trước khi giải thích chi tiết hơn và trích dẫn 6 tài liệu huấn quyền mà người dùng có thể đọc bằng cách nhấp vào các đường dẫn.
Sanders nói rằng: “Khi lần đầu ra mắt, một trong những mối lo ngại là ChatGPT đưa ra câu trả lời nhưng không cung cấp sự minh bạch về nguồn của câu trả lời đó đến từ đâu. Một trong những điều đầu tiên chúng tôi cố gắng thực hiện khi thiết kế hệ thống MagisteriumAI này là đảm bảo tính minh bạch để bất kỳ câu trả lời nào được hệ thống đưa ra, bạn đều có thể biết nguồn gốc của câu trả lời đến từ đâu”.
Sanders cho biết thêm rằng, đội ngũ MagisteriumAI đã triển khai một số kỹ thuật để hoàn thiện độ chính xác của công cụ bằng cách cắt giảm đáng kể tỷ lệ “ảo giác” – khi hệ thống AI cung cấp thông tin không chính xác và đôi khi thiếu mạch lạc nhằm nỗ lực đưa ra câu trả lời bằng bất cứ giá nào, ngay cả khi chúng không có sẵn thông tin để làm điều đó. Tuy nhiên, Sanders lưu ý rằng sản phẩm vẫn đang trong giai đoạn thử nghiệm và cần được hoàn thiện mặc dù nó đã được sử dụng ở 150 quốc gia bởi những người từ giám mục đến học sinh trung học.
Tiếp cận những lo ngại và hạn chế
Trang Catholic News Service đã hỏi Sanders về những rủi ro tiềm ẩn khi giao phó những câu hỏi mục vụ phức tạp cho hệ thống AI. Ví dụ, khi được hỏi liệu một linh mục Công giáo có thể chúc lành cho những người có mối quan hệ đồng giới hay không, MagisteriumAI đã trả lời “Không”, mặc dù hướng dẫn gần đây của Vatican cho phép các linh mục phân định khi nào thì có thể chúc lành cho những người trong trường hợp như vậy.
Sanders nói rằng MagisteriumAI là “một công cụ có thể hữu ích trong một số trường hợp nào đó, nhưng không nhiều lắm. Tất cả các câu trả lời của nó có thể chưa thật hoàn hảo, và trong trường hợp nó có vẻ không hoàn hảo thì bạn nên trao đổi với con người”.
Sanders nói thêm rằng điều đặc biệt quan trọng là giáo dục học sinh và cộng đồng cách sử dụng các công cụ AI như MagisteriumAI “để họ hiểu nó là gì và không phải là gì”.
Một công cụ loan báo Tin Mừng
Thảo luận về MagisteriumAI như một công cụ loan báo Tin Mừng, Cha Baggot nói: “Khi bắt đầu khảo sát các nguồn tài liệu của Giáo hội, có thể bạn rất dễ bị lúng túng bởi một danh sách dài các tựa đề bằng tiếng Latinh, nhưng với một hệ thống như MagisteriumAI, bạn có thể tham gia vào một hình thức đối thoại, có thể bắt đầu ngay với những vấn đề mà bạn quan tâm nhất, và rồi điều này sẽ mở ra cho bạn bức tranh toàn cảnh rộng lớn hơn”.
Cha nói: “Tôi thấy đây là một công cụ tuyệt vời để bước đầu tương tác và cung cấp một loại không gian an toàn, nơi mọi người có thể khám phá những vấn đề mà họ sẽ chưa bao giờ kể với bạn bè, gia đình, hoặc đồng nghiệp vào một thời điểm nào đó trong cuộc đời của họ”. Ngoài ra, cha cũng lưu ý rằng sau khi thu thập thông tin trực tuyến, mọi người cuối cùng sẽ muốn nói chuyện với con người về các vấn đề của họ.
“MagisteriumAI là phương thế nhằm đưa chúng ta đến một trải nghiệm trực tiếp khác”.
Nt. Anna Ngọc Diệp, OP
Chuyển ngữ từ: oursundayvisitor.com (24. 04. 2024)