Ý nghĩa của việc Đức Phanxicô chọn các tân hồng y cho giáo hoàng tiếp theo
Trong buổi Kinh Truyền Tin ngày 6 tháng 10 tại Quảng trường Thánh Phêrô, Đức Phanxicô tuyên bố ngài sẽ phong 21 tân hồng y ngày 8 tháng 12-2024. (CNS/Vatican Media)
ncronline.org, Christopher White, 2024-10-06
Tân hồng y trẻ nhất 44 tuổi và lớn tuổi nhất 99 tuổi. Công nghị bất ngờ sẽ được tổ chức ngày 8 tháng 12, về nhiều mặt công nghị này cũng giống như chín công nghị trước trong suốt gần 12 năm triều của Đức Phanxicô: trao mũ đỏ hồng y cho các giám mục ở vùng ngoại vi, thay vì ở các thủ đô lớn trên thế giới.
Với buổi lễ sẽ tổ chức ngày 8 tháng 12 (9 ngày trước sinh nhật lần thứ 88 của ngài ngày 17-12), cho thấy Hồng y đoàn có nhiệm vụ bầu giáo hoàng tiếp theo sẽ là các hồng y do chính Đức Phanxicô chọn.
Nhưng tất cả tân hồng y này là ai và có ý nghĩa gì với giáo hoàng tiếp theo?
Những cái tên bất ngờ, những địa điểm và những nhân vật bị bỏ qua
Trong số 21 tân hồng y có 20 tân hồng y dưới 80 tuổi, vì thế các hồng y này có đủ điều kiện để bỏ phiếu trong mật nghị bầu giáo hoàng.
Tổng giám mục Angelo Acerbi, 99 tuổi, đã phục vụ ở Ngoại giao đoàn Vatican hơn 50 năm. Trong suốt sự nghiệp quốc tế của ngài, ngài đã bị bắt làm con tin ở Colombia, ngài giúp thương thuyết giữa Giáo hội và nhà nước Tây Ban Nha, ngài giúp xây lại hệ thống cấp bậc Công giáo của Hungary sau khi chế độ cộng sản sụp đổ. Ngài sẽ không bỏ phiếu trong mật nghị kế tiếp và cũng có thể không còn sống để chứng kiến – nhưng đây là chiếc mũ biểu tượng Đức Phanxicô dành cho sự nghiệp phục vụ tận tụy và danh tiếng này.
Ở cực đối diện là tân hồng y Dòng Chúa Cứu Thế Mykola Bychok, Giám mục công giáo Hy Lạp Ukraine 44 tuổi, đứng đầu giáo phận Thánh Phêrô và Phaolô tại Melbourne, Úc. Với lựa chọn trao mũ đỏ cho nhân vật Công giáo Hy Lạp Ukraine, ngài bỏ qua Tổng giám mục Sviatoslav Shevchuk của Kyiv–Galicia, trước đây đã chỉ trích một số phát biểu của ngài về cuộc chiến ở Ukraine.
Việc phong hồng y cho Tổng giám mục Bychok mang lại cho Úc hồng y đầu tiên sau cái chết của Hồng y George Pell tháng 1 năm 2023. Theo cách điển hình của Đức Phanxicô, ngài bỏ qua các giáo phận chính là Sydney và Melbourne, các nhà lãnh đạo hiện tại của hai giáo phận này có nhiều liên hệ với cố Hồng y Pell, người thường xuyên chỉ trích Đức Phanxicô, họ không bao giờ nhận được vinh dự này. Điều đáng ngạc nhiên hơn là Đức Phanxicô không phong cho Tổng giám mục Dòng Salêdiêng Timothy Costelloe, hiện là chủ tịch Hội đồng Giám mục Công giáo Úc, người tham dự tích cực Thượng Hội đồng năm nay.
Các giáo phận truyền thống Los Angeles, Milan và Paris vẫn chưa có tân hồng y. Tổng giám mục người Serbia Ladislav Nemet (hiện là phó chủ tịch Hội đồng các Hội đồng Giám mục Châu Âu); Tổng giám mục Roberto Repole, thần học gia Ý 57 tuổi và là Tổng giám mục Turin; Đức ông George Jacob Koovakad phụ trách các chuyến tông du sẽ được phong hồng y, ngài phục vụ trong ngành ngoại giao Vatican từ năm 2006 và sẽ rất bất thường nếu ngài vẫn giữ chức vụ hiện tại sau khi được phong hồng y. Đức ông Koovakad 51 tuổi của Kerala, Ấn Độ được cho sẽ là người có triển vọng kế nhiệm Hồng y Oswald Gracias của Bombay, một cố vấn thân cận lâu năm của Đức Phanxicô, tháng 12 năm nay ngài sẽ 80 tuổi và như thế ngài sẽ không bỏ phiếu ở mật nghị tiếp theo.
Kỷ lục chọn hồng y trong các Dòng tu
Đức Phanxicô luôn chọn các tu sĩ Dòng vào Hồng y đoàn, nhưng lần này kỷ lục với 11 tân hồng y nhận mũ đỏ. Trong số 21 tân hồng y, 11 giám mục và linh mục của các dòng tu được phong hồng y.
Ba tân hồng y Dòng người Phanxicô (Tổng giám mục Luis Gerardo Cabrera Herrera của Guayaquil, Ecuador; Tổng giám mục Jaime Spengler của Porto Alegre, Brazil; và Giám mục Paskalis Bruno Syukur của Bogor, Indonesia); một tân hồng y Dòng Phanxicô Conventual, Tổng giám mục Dominique Joseph Mathieu sinh tại Bỉ, hiện đang làm việc ở thủ đô Iran, trước đây ngài làm việc ở Lebanon, đây là tín hiệu chính trị rõ ràng của Đức Phanxicô trong bối cảnh đe dọa của một cuộc chiến tranh toàn diện trong khu vực.
Hai nhà truyền giáo Ngôi Lời được phong hồng y là Tổng giám mục Tarcisio Isao Kikuchi của Tokyo, Nhật Bản (Giám đốc Caritas Internationalis, mạng lưới từ thiện toàn cầu của Giáo hội Công giáo) và Tổng giám mục Ladislav Nemet của Serbia.
Tu sĩ Fabio Baggio dòng Scalabri, người đứng đầu bộ phận di cư và tị nạn của Bộ Phát triển Nhân bản Toàn diện cũng sẽ được phong hồng y. Tân hồng y Baggio có thể đi theo con đường cấp trên của ngài là Hồng y Dòng Tên Michael Czerny, 78 tuổi và sẽ thay thế ngài khi ngài nghỉ hưu bắt buộc ỏ tuổi 80.
Và cuối cùng là các tân hồng y Dòng Chúa Cứu Thế người Ukraine Bychok, hồng y Vincentian Vicente Bokalic Iglic của Santiago del Estero, Argentina và hai tu sĩ dòng Đaminh – Tổng giám mục Jean-Paul Vesco của Algiers, Algeria và Linh mục Timothy Radcliffe.
Việc lựa chọn linh mục Radcliffe là dấu hiệu rõ ràng hình ảnh của một người có cuộc sống trong Giáo hội công giáo. Ngài là thần học gia được đào tạo tại Đại học Oxford, cựu Bề trên Tỉnh Dòng Đa Minh, trước đây đã bị ngăn chặn khỏi một số công việc hàng đầu trong Giáo hội dưới thời Đức Gioan-Phaolô II và Đức Bênêđíctô XVI. Đức Phanxicô đã giao cho ngài giảng tĩnh tâm trong Thượng Hội đồng về tính đồng nghị. Ngài đã 79 tuổi và chỉ còn một năm nữa là hết quyền bầu mật nghị. Nhưng khi có chiếc mũ đỏ, ngài có thể tham dự vào các Đại hội đồng – các cuộc họp của tất cả các hồng y về hiện tình Giáo hội diễn ra trước cuộc bầu cử giáo hoàng tiếp theo – rõ ràng Đức Phanxicô muốn Linh mục Radcliffe hiện diện trong các cuộc thảo luận về tương lai Giáo hội.
Các nhân vật mới, các tính toán mới
Trong công nghị ngày 8 tháng 12, có 80% hồng y được Đức Phanxicô bổ nhiệm để bầu người kế nhiệm mình, tăng 7% so với công nghị trước đó năm 2023. Trong số các hồng y đủ điều kiện để bầu, có 112 hồng y do Đức Phanxicô phong, 23 hồng y do Đức Bênêđíctô XVI phong và 5 hồng y do Đức Gioan-Phaolô II phong.
Với 140 cử tri, con số này vượt quá giới hạn 120 của Đức Phaolô VI đặt ra năm 1975 và con số này sẽ không không giảm cho đến tháng 7 năm 2026. Cả Đức Gioan-Phaolô II và Đức Bênêđíctô XVI cũng đã vượt qua con số này tại nhiều thời điểm khác nhau trong triều của các ngài, năm 2001 Đức Gioan-Phaolô II có 135 hồng y cử tri.
Theo phân tích của Trung tâm nghiên cứu Pew, kể từ khi Đức Phanxicô làm giáo hoàng năm 2013, tỷ lệ các hồng y Châu Âu liên tục giảm và các đại diện của Châu Phi, Châu Á – Thái Bình Dương và Mỹ Latinh tiếp tục gia tăng.
Khi các tân hồng y họp tại Đền thờ Thánh Phêrô ngày 8 tháng 12 để Đức Phanxicô trao mũ và nhẫn, tân hồng y Acerbi 99 tuổi, người Giáo hoàng công bố tên đầu tiên và theo truyền thống ngài sẽ thay mặt các tân hồng y để phát biểu.
Khi chọn tân hồng y Acerbi, Đức Phanxicô muốn gởi một thông điệp khác: tuổi tác không giới hạn tầm ảnh hưởng của họ.
Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch